Ναός Σωτήρα Χριστού

Ο ναός του Σωτήρα Χριστού βρίσκεται στην ανατολική πλαγιά του λόφου Πρινές, εντός της αρχαίας πόλης της Ελεύθερνας. Αυτή η μονόκλιτη βασιλική, πλήρης με νάρθηκα και εξωνάρθηκα, έχει διαστάσεις 11,50 x 6,50 μέτρα και είναι προσανατολισμένη κατά μήκος ενός άξονα ανατολής-δύσης. Το δάπεδο του νάρθηκα είναι στρωμένο με απλές πέτρινες πλάκες, ενώ ο κυρίως ναός διαθέτει ένα πιο περίπλοκο μωσαϊκό δάπεδο στολισμένο με γεωμετρικά σχέδια. Μέσα στην αψίδα του ιερού, ένα σύνθρονο, ένας ημικυκλικός πάγκος σχεδιασμένος για τον κλήρο, στέκεται ως απόδειξη της ιεραρχικής δομής της εκκλησίας.

Κατασκευασμένος τον 5ο αιώνα μ.Χ., κατά την Παλαιοχριστιανική περίοδο, ο ναός υπέστη αξιοσημείωτες επισκευές και ανακαινίσεις τον 6ο αιώνα. Η αφιέρωσή του στον Χριστό Σωτήρα είναι ένα ισχυρό σύμβολο της μετάβασης της πόλης από τις παγανιστικές πεποιθήσεις στον Χριστιανισμό κατά τα τέλη της ρωμαϊκής και στις αρχές της βυζαντινής εποχής. Η θέση του ναού εντός των ορίων της πόλης υπογραμμίζει τη σημασία του στην καθημερινότητα των κατοίκων της Ελεύθερνας.

Ο ναός του Σωτήρα Χριστού αποτελεί απόδειξη του πλούσιου μωσαϊκού της ιστορίας της Ελεύθερνας. Τα αρχιτεκτονικά του χαρακτηριστικά, όπως το σύνθρονο και το ψηφιδωτό δάπεδο, προσφέρουν μια εικόνα στις θρησκευτικές και κοινωνικές πρακτικές της εποχής. Η τοποθεσία του ναού στην ανατολική πλαγιά του λόφου Πρινές τον τοποθετεί σε κοντινή απόσταση από άλλες σημαντικές κατασκευές, συμπεριλαμβανομένων των παλαιοχριστιανικών βασιλικών της Αγίας Ειρήνης και του Αγίου Μάρκου, τονίζοντας περαιτέρω τη σημασία της περιοχής ως κέντρου λατρείας και κοινοτικής ζωής στηναρχαία Ελεύθερνα .

• Περίοδος Κατασκευής: 5ος αιώνας μ.Χ., με επισκευές τον 6ο αιώνα.
• Τοποθεσία: Ανατολική πλαγιά του λόφου Πρινές, εντός των ορίων της πόλης της Ελεύθερνας.
• Διαστάσεις: 11,50 x 6,50 μέτρα.
• Ιστορική Σημασία: Αντικατοπτρίζει τη μετάβαση από τον παγανισμό στον Χριστιανισμό και την καθιέρωση της Ελεύθερνας ως επισκοπικής έδρας.
• Τρέχουσα Κατάσταση: Ανασκαμμένος και μελετημένος, παρέχοντας πληροφορίες για τη θρησκευτική και κοινωνική ζωή της Παλαιοχριστιανικής Ελεύθερνας.