Ακρόπολη Σμαρίου

Η Ακρόπολη του Σμαρίου βρίσκεται στην κορυφή του Προφήτη Ηλία, ενός βραχώδους λόφου κοντά στο Σμάρι, σε υψόμετρο 590 μέτρων. Προσφέρει πανοραμική θέα στην επαρχία Πεδιάδος και έχει θέα προς τις εύφορες πεδιάδες του Καστελίου και του Σμαρίου. Ο αρχαιολόγος, Χατζή-Βαλλιάνου, πίστευε ότι αυτή ήταν η πραγματική τοποθεσία της αρχαίας Λύττου που αναφέρει ο Όμηρος.

Περίοδος Κατασκευής

Η πόλη κατοικήθηκε από το 1800 π.Χ. έως το 630 π.Χ.

Ιστορική Σημασία

Η ακρόπολη έχει ένα ισχυρό αμυντικό τείχος. Μέσα στα τείχη της πόλης υπάρχουν τρία επιμήκη κτίρια. Στα βόρεια έχει ανακαλυφθεί ιερό της Αθηνάς Εργάνης, όπως μαρτυρούν κεραμικές πλάκες που απεικονίζουν τη θεά. Οι πλάκες αυτές θεωρούνται οι παλαιότερες αναπαραστάσεις της θεάς Αθηνάς στην Κρήτη. Γύρω από την κορυφή υπάρχει οικισμός μέσα σε δεύτερο περίβολο, που συνδέεται με την ακρόπολη με πλακόστρωτο δρόμο. Έξω από το δεύτερο τείχος έχουν βρεθεί μεγάλα κτίσματα, τα οποία πιθανότατα χρησίμευαν ως αποθήκες και εργαστήρια. Υπάρχουν επίσης αναβαθμίδες έξω από την ακρόπολη όπου οι κάτοικοι της πόλης κατάφεραν να καλλιεργήσουν σιτηρά συγκρατώντας ελάχιστο χώμα. Η παρουσία νερού από πηγή που βρίσκεται στη θέση της εκκλησίας του Προφήτη Ηλία, λίγα μέτρα κάτω από την κορυφή, είχε στρατηγική σημασία για την ανάπτυξη της πόλης σε μια τόσο άγρια και βραχώδη περιοχή.

Τρέχουσα Κατάσταση

Η Ακρόπολη και ο οικισμός της εγκαταλείφθηκαν σταδιακά προς το τέλος του 7ου αιώνα π.Χ. και ο πληθυσμός φαίνεται να μετακινήθηκε στις πεδιάδες του Σμαριανού κάμπου και στους χαμηλούς λόφους της γύρω περιοχής. Τώρα είναι αρχαιολογικός χώρος.