Μονή Καλλέργη: Ένα ιστορικό μοναστήρι κοντά στο Σμάρι και το Καστέλλι στην Κρήτη
Η Μονή Καλλέργη, ένα μοναστήρι αφιερωμένο στον Άγιο Ιωάννη τον Βαπτιστή, βρίσκεται νοτιοανατολικά του χωριού Σμάρι, περίπου 35 χλμ ανατολικά του Ηρακλείου και 4 χλμ βόρεια του Καστελλίου. Χτισμένη στις πλαγιές του λόφου όπου βρίσκεται η Ακρόπολη του Σμαρίου και σε κοντινή απόσταση από τον λόφο Παπούρα στο Καστέλλι, η μονή είναι πλούσια σε ιστορία, με ενδείξεις ανθρώπινης παρουσίας που χρονολογούνται από τη μινωική εποχή. Η γύρω περιοχή είναι πλούσια σε μινωικούς τάφους, ενώ θραύσματα κεραμικής και ένας αρχαίος μινωικός κίονας έχουν βρεθεί εντός του χώρου της μονής, υποδηλώνοντας ότι μπορεί να ήταν τόπος λατρείας κατά την εποχή εκείνη.
Ιστορία
Το μοναστήρι, που χτίστηκε κατά τη Βενετική εποχή, πιστεύεται ότι χτίστηκε πάνω στα ερείπια ενός παλαιότερου μοναστηριού, τα λείψανα του οποίου φαίνονται στην κοντινή εκκλησία του Προφήτη Ηλία. Ενώ η ακριβής ημερομηνία ίδρυσής του είναι άγνωστη, ιστορικά αρχεία υποδηλώνουν ότι συνδέθηκε με την οικογένεια Καλλέργη, συγγενείς του Νικηφόρου Φωκά, κατά τη Βενετική περίοδο.
Το μοναστήρι ερειπώθηκε κατά την Οθωμανική κατοχή αλλά αγοράστηκε το 1884 από τον ηγούμενο της Μονής Βιδιανής, Μεθόδιο Περάκη. Στη συνέχεια ανακαινίστηκε από τον Αρχιμανδρίτη Νικηφόρο Βελιβασάκη και τη μοναχή Ευλαμπία Ντολαψάκη το 1912. Ωστόσο, μια πυρκαγιά το 1931 προκάλεσε σημαντικές ζημιές στους ελαιώνες του μοναστηριού, οδηγώντας σε οικονομικές δυσκολίες. Μετά τον θάνατο των ανακαινιστών το 1938 και της τελευταίας μοναχής το 1946, το μοναστήρι εγκαταλείφθηκε.
Το 1988, ο Ιερόθεος Αλεξάκης εγκαταστάθηκε στο ερειπωμένο μοναστήρι και ξεκίνησε την αποκατάστασή του. Μετά τον θάνατό του το 1998, ο «Σύλλογος Φίλων της Μονής Καλλέργη» συνέχισε τις εργασίες αποκατάστασης με τη βοήθεια μοναχών από τη Μητρόπολη Πέτρας και Χερσονήσου.
Το 2001, η Μονή Καλλέργη έγινε ανεξάρτητη μονή υπό τη Μητρόπολη Αρκαλοχωρίου, η οποία εξασφαλίζει την παρουσία μοναχών στον χώρο. Το 2017, ο Αρχιμανδρίτης Σίμων έγινε ηγούμενος της μονής και συνεχίζει να επιβλέπει τη συνεχιζόμενη ανακαίνιση και λειτουργία της.
Αρχιτεκτονική και Χαρακτηριστικά
Το κεντρικό κτίριο της μονής έχει ανακαινιστεί και έχει δημιουργηθεί τράπεζα. Έξω από το κτίσμα της μονής υπάρχει ένας νεότερος δίκλιτος ναός αφιερωμένος στον Άγιο Γεώργιο και τον Άγιο Σπυρίδωνα, καθώς και ένα παρεκκλήσι αφιερωμένο στους Νεομάρτυρες της Κρήτης. Το μοναστηριακό συγκρότημα περιλαμβάνει επίσης κελιά, αυλή και κήπους.
Τρέχουσα Κατάσταση
Σήμερα, η Μονή Καλλέργη είναι ένα ενεργό μοναστήρι με τακτικές λειτουργίες που πραγματοποιούνται καθ’ όλη τη διάρκεια της εβδομάδας. Οι επισκέπτες είναι ευπρόσδεκτοι να παρακολουθήσουν τις λειτουργίες και να εξερευνήσουν το χώρο της μονής. Το μοναστήρι έχει επίσης παρουσία στο Facebook, όπου ανακοινώνει το εβδομαδιαίο πρόγραμμά του και παρέχει στοιχεία επικοινωνίας για όσους επιθυμούν να επικοινωνήσουν.
Περίοδος Κατασκευής
- Βενετική Εποχή
Τοποθεσία
- Νοτιοανατολικά του χωριού Σμάρι, 35 χλμ ανατολικά του Ηρακλείου, 4 χλμ βόρεια του Καστελλίου
Ιστορική Σημασία
- Συνδέθηκε με την οικογένεια Καλλέργη κατά τη βενετική εποχή
- Ανακαινίστηκε στις αρχές του 20ου αιώνα
- Χρησίμευσε ως καταφύγιο για οικογένειες κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου
Τρέχουσα Κατάσταση
- Ενεργό μοναστήρι με τακτικές λειτουργίες
- Ανοιχτό για επισκέπτες
Friendly animals & people, efcharisto poli to the priest who served me coffee & pastries after lunch.
May he always be well!
We arrived around 5pm on Easter Monday and upon opening the front door we were greeted by a very friendly dog. The place is beautiful with an excellent view and the maintenance, repair and restoration efforts of the Monastery are evident. It's worth a visit.
"God is with us, no one is against us".
