Μινωικοί θολωτοί τάφοι Πλατάνου

Μινωικοί Θολωτοί Τάφοι στον Πλάτανο

Οι Μινωικοί θολωτοί τάφοι στον Πλάτανο, που βρίσκονται 150 μέτρα δυτικά του χωριού Πλάτανος στην πεδιάδα της Μεσσαράς στην Κρήτη, αποτελούν σημαντικό αρχαιολογικό χώρο που έχει ρίξει φως στις ταφικές πρακτικές και τον υλικό πολιτισμό του Μινωικού πολιτισμού κατά την Προανακτορική περίοδο (περίπου 3200-2000 π.Χ.). Ο χώρος, που ανασκάφηκε στις αρχές του 20ου αιώνα από τον Στέφανο Ξανθουδίδη, αποτελείται από τρεις θολωτούς τάφους (κυκλικούς, μελισσοειδείς ταφικούς θαλάμους) και μια πλακόστρωτη αυλή.

Ανακάλυψη και Ανασκαφή

Οι τάφοι ανακαλύφθηκαν από χωρικούς που έπεσαν πάνω τους ενώ ετοιμάζονταν να χτίσουν μια νέα εκκλησία. Οι επακόλουθες ανασκαφές του Ξανθουδίδη αποκάλυψαν ένα συγκρότημα τριών θολωτών τάφων (που ονομάζονται A, B και C) με μικρά δωμάτια προσαρτημένα στα ανατολικά και μια πλακόστρωτη αυλή ενδιάμεσα. Ο τάφος Α, ο μεγαλύτερος από τους τρεις, είχε εσωτερική διάμετρο 13 μέτρα και ήταν κατασκευασμένος με μικρές πέτρες. Ο τάφος Β ήταν μικρότερος και καλύτερα διατηρημένος, ενώ ο τάφος Γ βρέθηκε σε ερειπωμένη κατάσταση.

Αρχιτεκτονική Σημασία

Οι τάφοι του Πλάτανου είναι αξιοσημείωτοι για τα αρχιτεκτονικά τους χαρακτηριστικά, τα οποία αμφισβήτησαν προηγούμενες υποθέσεις σχετικά με την Μινωική θολωτή κατασκευή. Οι σχολαστικές μετρήσεις του Ξανθουδίδη των όγκων των λίθων που χρησιμοποιήθηκαν στον Τάφο Β τον οδήγησαν στο συμπέρασμα ότι αυτοί οι τάφοι ήταν πραγματικά θολωτές κατασκευές από πέτρα, παρά απλά περιβλήματα με φθαρτές στέγες. Αυτό το εύρημα επιβεβαιώθηκε αργότερα από ανασκαφές σε άλλους χώρους, εδραιώνοντας την κατανόησή μας για τις τεχνικές κατασκευής Μινωικών θολωτών τάφων.

Ταφικό Σύνολο

Οι τάφοι στον Πλάτανο απέδωσαν μια πλούσια και ποικίλη σειρά αντικειμένων, όπως:

• Πολλές σφραγίδες από ελεφαντόδοντο, φαγεντιανή και διάφορες πέτρες, με διάφορα σχήματα όπως ζωόμορφα, κυλινδρικά, πρισματικά, κωνικά, πυραμιδικά και τριγωνικά.
• Αγαλματίδια και κεραμικά αγγεία σε διάφορα σχήματα και στυλ, όπως πυξίδες, αμφορείς, κανάτες, πιάτα, κουτάλες, κύπελλα, κύλικες και ζωόμορφα αγγεία.
• Πέτρινα αγγεία και σκεύη, όπως κέρνοι (τραπέζια προσφορών), κωνικά ρυτά, χαλίκια, μπολ και σωληνοειδή αγγεία.
• Χρυσά κοσμήματα, όπως μενταγιόν διαφόρων σχημάτων, χάντρες, κορδέλες, απλίκες και στολίδια σε σχήμα καρδιάς.
• Ασημένια καρφίτσα με επιγραφή σε Γραμμική Α γραφή.
• Άλλα αντικείμενα από διάφορα υλικά, όπως χάλκινα εργαλεία και όπλα (ξιφίδια, κόπτες, τσιμπιδάκια, δίκλινα τσεκούρια).

Σημασία και Ευρύτερο Πλαίσιο

Τα ευρήματα που ανακαλύφθηκαν στον Πλάτανο, μαζί με αυτά από άλλες τοποθεσίες όπως η Αγία Τριάδα, η Οδηγήτρια, η Κουμάσα και ο Λέντας, παρέχουν πειστικές αποδείξεις για το υψηλό βιοτικό επίπεδο και την πολιτιστική πολυπλοκότητα που απολάμβαναν οι κάτοικοι της περιοχής των Αστερουσίων κατά τη διάρκεια της Προανακτορικής και Πρωτοανακτορικής περιόδους. Η παρουσία εισαγόμενων αντικειμένων, όπως μια αρχαία βαβυλωνιακή κυλινδρική σφραγίδα από αιματίτη και αιγυπτιακούς σκαραβαίους, υπογραμμίζει επίσης τα εκτεταμένα εμπορικά δίκτυα και την πολιτιστική ανταλλαγή που συνέδεαν την Κρήτη με άλλους πολιτισμούς στην Ανατολική Μεσόγειο.

Αρχαιολογικός Χώρος: Βασικά Σημεία

• • Περίοδος Κατασκευής: Προανακτορική περίοδος (περίπου 3200-2000 π.Χ.)
  • Τοποθεσία: 150 μέτρα δυτικά του χωριού Πλάτανος, πεδιάδα Μεσσαράς, Κρήτη
  • Διαστάσεις: Ο τάφος Α έχει εσωτερική διάμετρο 13 μέτρα.
  • Ιστορική Σημασία: Ο χώρος παρέχει πολύτιμες πληροφορίες για τις Μινωικές ταφικές πρακτικές, την κοινωνική οργάνωση και τον υλικό πολιτισμό κατά την Προανακτορική περίοδο. Ρίχνει επίσης φως στις συνδέσεις της περιοχής με άλλους πολιτισμούς στην Ανατολική Μεσόγειο.
  • Τρέχουσα Κατάσταση: Ανασκαμμένος και επιθεωρημένος, με συνεχιζόμενη έρευνα και ανάλυση των ευρημάτων και το context του χώρου.

Πηγή

• • Antonis Vasilakis, Η ΜΙΝΩΙΚΗ ΕΠΟΧΗ ΣΤΑ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΑ 65 Η ΜΙΝΩΙΚΗ ΕΠΟΧΗ ΣΤΑ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΑ. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ 120 ΧΡΟΝΩΝ (1894 – 2016) (in Greek)